Olgierd Jakubowski
Józef Włodarski, Kamil Zeidler (red.), Prawo muzeów, Warszawa 2008 

    Problemy związane z szeroko pojętym stykiem muzealnictwa z problematyką prawną są tematem książki Prawo muzeów, pod redakcją Józefa Włodarskiego i Kamila Zeidlera. Autorzy publikację swą podzielili na trzy części. Pierwsza z nich obejmująca artykuły naukowe z zakresu prawa kultury oraz związane z funkcjonowaniem instytucji muzealnych jest podzielona na trzy bloki tematyczne obejmujące prawo muzeów w Polsce, prawo muzeów w europie oraz tematykę rewindykacji dzieł sztuki. W drugiej części autorzy przybliżyli czytelnikowi zbiór obowiązujących aktów tworzących prawo muzeów w Polsce. W tej części zawarte są zaktualizowane i ujednolicone unormowania w postaci ustaw i rozporządzeń regulujących tą kwestie. W ostatniej części publikacji  autorzy zamieścili nową wersje tłumaczenia Kodeksu Etyki dla Muzeów ICOM.

     Publikacje otwiera artykuł Rafała Króla "o genezie, roli i zadaniach współczesnych muzeów", w którym autor przedstawia poprzez historie dylematy współczesnego muzealnictwa. Omawiając problemy które wiążą się z zachowywaniem przez muzeum dla narodu dziedzictwa  przypomina o maksymie Zbigniewa Herberta "Naród który traci pamięć, traci sumienie".

   Kolejnym artykułem jest tekst Katarzyny Zalesińskiej "Pojęcie muzealiów w prawie ochrony dziedzictwa kultury", w którym autorka na tle systemu prawnej ochrony dziedzictwa kultury Polski przedstawia muzealia jako zabytki o szczególnej wartości ale również jako dobro narodowe.

Praktyczne problemy związane z funkcjonowaniem rad muzealnych przedstawił w swoim artykule Juliusz A. Chrościcki który od 15 lat uczestniczy w posiedzeniach rad w muzeach. Tekst "Rady muzealne -Uwagi na temat ich podstaw prawnych, funkcjonowania i znaczenia społecznego" prezentuje ciekawe praktyczne podejście  do zasad funkcjonowania tych organów.

"Gospodarka finansowa muzeów jako jednostek sektora finansów publicznych" jest tematem artykułu Anny M. Jurkowskiej-Zeidler. Tekst ten w sposób ciekawy i wyczerpujący przybliż czytelnikowi to zagadnienie.

Artykuł "Kradzieże zbiorów z polskich muzeów" Piotra Ogrodzkiego omawia  skale tego rodzaju przestępczości typy zabezpieczeń muzeów a także modus operandi sprawców .  

W tekście Macieja Trzcińskiego "Kilka uwag o znaczeniu ekspertyz dzieł sztuki i zabytków"  poruszono ważny obecnie problem ekspertyz dzieł sztuki również w kontekście falsyfikatów w zbiorach muzealnych.

Problem fałszowania dzieł sztuki porusza również artykuł Doroty Olejniczak "Zarys problematyki prawnej fałszerstw dzieł malarskich". Kwestie związane z rozpowszechnianiem wizerunku muzealiów są tematem tekstu Moniki Dreli o tytule "Prawne aspekty rozpowszechniania wyglądu muzealiów".

"Ewolucja prawna kryteriów muzeologicznych na przykładzie regulacji wywozu dzieł sztuki i zabytków" jest tematem artykułu Wojciecha Paczuskiego. Autor wnikliwie analizuję definicje związane z tym zagadnieniem i ich rozwój.

Blok tematyczny poświęcony prawu muzeów w Polsce kończy ciekawy artykuł Lecha Czerniaka "Niechciane zabytki archeologiczne" podkreślający specyfikę muzeów i zabytków archeologicznych.

      Blok tematyczny poświęcony prawu muzeów w europie otwiera artykuł Anny Przyborowskiej-Klimczak "Rola muzeów w ochronie dziedzictwa kulturalnego w świetle dokumentów międzynarodowych". Podobną tematykę porusza artykuł Anny Gerecko-Żołyńskiej  "Międzynarodowa ochrona dziedzictwa kulturowego a działalność muzeów".

Duży wpływ jaki na muzealnictwo wywarł przyjęty 4 litopada 1986 r. kodeks etyki dla Muzeów jest tematem artykułu "Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM - charakterystyka teoretyczno- i filozoficzno-prawna"  Jerzego Zajadły który w swoim tekście analizuje merytoryczną i aksjologiczną zawartość kodeksu.

"Prawo muzeów i ochrona muzealiów w Republice Federalnej Niemiec" jest tematem cennego tekstu Marii Dunajskiej, który pozwala zapoznać się z regulacjami prawnymi i rozwiązaniami praktycznymi dotyczącymi muzeów u naszych zachodnich sąsiadów.

       Blok dotyczący problematyki rewindykacji rozpoczyna tekst Wojciecha Kowalskiego "Immunitet jurysdykcyjny dzieł sztuki pozyskanych na wystawę z zagranicy".

Rys historyczny reprywatyzacji dóbr kultury przybliża nam Dariusz Matelski w artykule "Problemy reprywatyzacji dóbr kultury w europie Środkowo-Wschodniej w latach 1989-2005" opisując jak wyglądała reprywatyzacja w tym okresie w Niemczech, Czechach Słowacji, Węgrzech, Litwie, Ukrainie, oraz w Polsce .

"Rewindykacje muzealiów z Rosji" i problemy z nią związane opisuje materiał Magdaleny Marcinkowkiej.

    Newralgiczny obecnie problem związany z odzyskiwaniem przez dawnych właścicieli dzieł sztuki znajdujących się w muzeach jest tematem artykułu Agnieszki Sławomirskiej-Chmurzyńskiej "Muzea bez muzealiów. Problem własności zbiorów muzealnych"

Publikacje kończy artykuł Macieja Wojciechowskiego "Problem własności muzealiów znajdujących się w polskich muzeach martyrologicznych".

    Książka "Prawo muzeów" jest opracowaniem wychodzącym naprzeciw potrzebą muzealników, historyków sztuki, ale również prawników zarówno naukowców jak i praktyków. Do tej pory nie było na rynku wydawniczym pozycji, która się przede wszystkim skupiałaby się na aspektach praktycznych i problemach prawnych funkcjonowania muzeów. Autorzy artykułów wnikliwie analizują zagadnienia prawne omawiając zarówno system prawa muzeów jak i trudne kwestie fałszerstw, nieprawidłowych ekspertyz i rewindykacji muzealiów. Redaktorzy zaprosili do publikacji najlepszych specjalistów zarówno teoretyków jak i praktyków, którzy od wielu lat zajmują się tą tematyką. Ta niezwykle cena książka na pewno wzbogaci wiedze na temat unormowań prawnych muzealnych i jest ważnym zdaniem w dyskusji jaką role i zadania mają pełnić w przyszłości muzea.